Reizen en authenticiteit: banale speurtocht, hilarische illusie of schrijnende koopwaar?

Wat betekent het om authentiek te willen zijn? Wat betekent het om authenticiteit te willen vinden? Ik denk wel eens dat dit concept een illusie is, omdat we leven in een wereld van reproducties waarin alles massaal is. Hoe kan ik een stad ooit leren kennen zoals die 'echt' is, als alles erin al zo vaak is vastgelegd op de mooiste (en misschien wel meest misleidende) foto's, en als die selecties in het collectieve geheugen, in mijn geheugen, geprent zijn; als overal dezelfde winkeltjes zijn waarvoor oude gevels geruïneerd worden; als bijzondere bouwwerken zijn afgezet en mensenmassa's langs de ratelende kassa's geleid worden; en als iedere bezoeker met de camera in de hand, zoals ik, dezelfde ervaringen zoekt, zoals ik? 

Ik kan wel proberen om af te wijken van platgetreden paden, maar dat gaat niet. Iedereen lijkt overal al te zijn geweest. In plaats van de trein te pakken, kan ik wel 'heel alternatief' gaan liften, maar al zoveel andere jonge mensen (zonder geld) hebben dat gedaan, dus ook hiermee volg ik een patroon. In deze wereld van veelheid, drukte en overvloed is originaliteit een begeerd goed, maar juist daardoor inhoudsloos en misschien wel hilarisch. Iedereen kan pretenderen een reiziger, een gast, een bezoeker, een sleurhuttoerist of een ecotoerist te zijn, maar wat is aan het eind van de dag eigenlijk het verschil? Niet veel, vermoed ik.

Ben ik daarom een cliché geworden? Eén exemplaar of een kopie van een eindeloze reeks bezoekers die gecreëerd wordt door de bekende plaatjes, door de winkeltjes, door de kassa's, door de afgebakende paden? Is het misschien zelfs deze machinerie van de eenvoud, herhaling en snelheid, die ons juist lokt en doet geloven dat ergens iets authentieks te vinden is?

Kan ik, anders gezegd, met een bezoek aan het Theatrum Flavium ooit het 'echte' Colosseum leren kennen? Is deze namelijk geen slap aftreksel van zichzelf, met zijn moderne borden, lichten, hekken, trappen en gemarkeerde gangen die ons alleen maar een deel laten zien? Met zoiets vaags als een antiek Rome, centrum van een vergane wereld, en alle beelden daarvan in media in gedachten, kan deze bouwval die aan de zuurstof ligt en een bonte pluimentooi draagt, alleen maar tegenvallen. Dus wat wil ik eigenlijk?

Daarbij komt dat druk bezochte plaatsen door de machinerie van de oppervlakkigheid bij mij een soort schaamtegevoel teweegbrengt als ik er ook kom. Ik houd de dingen in stand, ik draag bij aan de ondergang van 'de' authenticiteit, de conserverende werking van toerisme in zeldzame gevallen ten spijt. De zoektocht naar het nieuwe, het exotische en het mooie verwordt tot aapjes kijken, terwijl ik zelf ook een van de aapjes word. In een dierentuin worden soorten geconserveerd, waaronder zeldzame, maar zij zijn slechts objecten, beroofd van alles wat hen oorspronkelijk maakte, reddeloos verloren in de wilde natuur. Is dat niet de ultieme banalisering en de grootste belediging? 

Draag ik bij aan de redding van een oud, slaperig stadje, of verwoest en beledig ik haar, veroordeeld tot een lot van clichés waar het aan moet voldoen omdat het daaraan moet voldoen? Misschien doe ik wel beide, en daar is dan mogelijk geen ontkomen aan. Het ergste van alles kon wel eens zijn, dat ik, opgegroeid in deze wereld van snelheid en veelheid, niet eens beter weet. Ik leer deze wereld kennen doordat de tijgers in kooien drentelen en dorpjes op postkaarten schitteren in het zonlicht van een helderheid en tint die ik in werkelijkheid nooit te zien krijg. 

Ik denk dat ik niet moet denken in termen van authenticiteit, maar omgekeerd in termen van niet-authenticiteit, en wel in subtiele gradaties. Dat lijkt voorlopig eerlijker. Want die authenticiteit, is dat goed verborgen, is het een hardnekkige illusie, of is het een product dat verkocht wordt? Ik weet het niet. En dat zegt genoeg.

[Aix-en-Provence, Frankrijk]