Je eigen Mont Ventoux

Wat is reizen anders dan het verlaten van een plaats en het bezoeken van een ander? Een stuk meer, eigenlijk. De essentie blijft wel gelijk, maar de houding daartegenover niet. Voor sommigen telt alleen het doel, om daar dan over mee te kunnen praten. Voor anderen betekent het reizen een vlucht, waarbij het belang van de plaatsen van vertrek en aankomst helemaal anders is. Ook de drang tot ontspanning is een motief. Nog weer anderen reizen vanuit een zekere rursteloosheid, die, eens die er is, misschien wel nooit weggaat, maar de mens voort blijft drijven. Daarbij denk ik dat dit, als het erop aankomt, iets universeel menselijks is. Toch is de rusteloosheid, voor wie haar kent, iets op zichzelf, iets dat is. Die duidt niet op een concreet gemis, maar op een karaktertrek. In zekere zin duiden alle echte reizen,  die uit eigen beweging zijn, op een gemis, omdat je iets zoekt dat er op de eerste plaats niet is. Anders heeft de reis geen zin. Het zoeken naar iets dat de eigen leefwereld en belevingswereld aanvult, is op zich een legitieme en heel natuurlijke behoefte.  Desondanks valt veel te zeggen over de vervulling daarvan.

Simpel gezegd maakt het verschil of je meanderend door de oude straten van Avignon de Rocher des Doms bereikt en te voet verkent, waarna je het uitzicht in je opneemt en probeert te vertalen wat het landschap allemaal zegt, of dat je (gezond en wel) samen met vreemden voor een rondleiding kiest in een wagentje dat haast en passant diezelfde Rocher op- en snel weer afrijdt, terwijl je vlug een aantal foto's neemt. Bij dat laatste is de daadwerkelijke fysieke betrokkenheid veel minder. Ik durf te stellen dat de mate van zulke betrokkenheid  de intensiteit en authenticiteit beïnvloeden.

Daarmee treedt dus nog een aspect van het reizen naar voren. Het is, met voorgaande in gedachten,  niet vreemd dat Petrarca zeer diepgaande ervaringen overhield aan het beklimmen van de Mont Ventoux, die resulteerde in een boeiende tekst. Hij deed het eeuwen geleden te voet. Nog anders gezegd,  liften is wezenlijk anders dan zelf de auto pakken; een voettocht anders dan een treinreis;  een treinreis anders dan een vlucht per vliegtuig.  Dat laatste voelt voor mij veel abstracter en minder echt aan, terwijl al liftend een bestemming bereiken, voelt als een soort overwinning.

De uitdaging die afstand ons biedt, is het vinden van een eigen Mont Ventoux. Daar moet je niet met een helikopter op neerlanden. Nee, je moet hem beklimmen, anders gun je hem zijn eigenschappen niet. Moeite doen. Zweten. De redenen voor het reizen zijn dus een ding, maar de wijze ervan zijn een tweede.

Wat betekent afstand voor ons, door hoe we ermee omgaan? Wat betekenen die verre oorden, als we er snel langs gaan? In hoeverre voelen we ons betrokken bij het reizen, bij dit bewegen? Een deel van de waarde die het doel heeft, ontleent dit juist aan de reis die nodig is. Afstand of onbereikbaarheid schept schaarste, en schaarste schept de waarde. Daarom is het misschien beter om niet te rennen, maar om te wandelen. En. Te. Kijken.