Posts

Posts uit januari, 2016 tonen

Filosofen en pluimvee: twee anekdotes

Eerste anekdote In de  Leven en leer van beroemde filosofen (VI, 40) beschrijft Diogenes Laërtius het volgende gevalletje over Plato en zijn tijdgenoot c.q. filosofische concurrent Diogenes , een cynische filosoof. Toen Plato een definitie van een mens had gegeven - 'Het is een wezen met twee benen, zonder vleugels' - en daarmee bekendheid verwierf, bracht Diogenes een haan, die hij kaalgeplukt had, naar de school en zei: 'Dit is de mens van Plato'. Daarop werd aan de definitie toegevoegd "met brede nagels". [1] Tweede anekdote Postmodernist Slavoj Žižek heeft het over een grapje dat circuleerde in het lacaniaanse circuit, ter illustratie van de belangrijke rol die de (vermeende) kennis van de Ander heeft. [A] man who believes himself to be a kernel of grain is taken to a mental institution where the doctors do their best to convince him that he is not a kernel of grain but a man; however, when he is cured (convinced that he is not a kernel of ...

Utopische en dystopische fratsen tussen ooit en ergens

Afbeelding
Doorheen de geschiedenis kende men het onnatuurlijke, bizarre, beangstigende en anderwereldse met name twee plaatsen toe. De eerste is tijdgebonden, en betreft een ver en onbepaald verleden. De tweede is plaatsgebonden, en betreft de periferie van de bekende, vertrouwde wereld. Het verleden is nu eens mythisch, dan eens legendarisch. Het verleden staat het wonderlijke toe in de autochtone leefwereld te hebben bestaan, zoals de Delfische Python en de vele andere draken in de Griekse mythologie. Voorbij de grens van het bekende werd de wereld wonderlijker. Het lijkt daarom niet toevallig dat de (Atheense) Grieken heksen, marginale figuren in de maatschappij die ze zijn, lokaliseerden in onder andere Thessalië en de kustgebieden langs de Zwarte Zee, toen het einde van de beschaafde wereld. [1] Ook de sjamaanachtige  Orfeus kwam uit Thracië , voorbij de Griekse leefwereld. Hoe verder weg de gebieden lagen, hoe wonderlijker de verhalen werden. Niet voor niets zijn de epische ...

‘De ronde ruïnes' : J.L. Borges, creatie en de vuurdoop

Afbeelding
    ‘Soms werd hij verontrust door de indruk dat dat alles al eens was gebeurd...’ In het korte verhaal De ronde ruïnes (in Ficciones , 1944) beschrijft de Argentijnse schrijver Jorge Luis Borges een man die aankomt bij een cirkelvormige ruïne uit vergeten tijden. Die ruïne staat in de wildernis en vormde het heiligdom van een vuurgod. De man is vermoedelijk een soort priester of magiër, en hij heeft een plan. Zijn doel is ter plaatse gedurende ruim een jaar te dromen van een mens. Hij droomt die mens stap voor stap, vezel voor vezel, en zodra de droom compleet is, moet de mens echt worden. Na veel moeite slaagt de man in zijn opzet. De mens wordt zelfstandig, en wordt ingewijd in de geheime riten. Dat is schijnbaar in opdracht van een vuurgod. Nadat de training voltooid is, doet de tovenaar hem zijn eigen schepping en training vergeten, waarna de mens er op uit trekt, verder het oerwoud in. Daar vestigt ook hij zijn reputatie. Na een tijd ontstaat er een grote ...