Posts

Posts uit oktober, 2015 tonen

Prometheus en recursie

Afbeelding
Een kort gedachte-experimentje. Er is een mogelijke wereld te denken, waarin zowel de stoïcijnse kosmologie als Prometheus waar zijn. Eerstgenoemde staat voor een eindeloos herhalen van geboorte, leven en dood van het universum. Het heelal als een feniks, zogezegd. Prometheus hoort echter thuis in een lineair model, niet in een cyclische. Hij is immers de titaan die de toekomst kent en dus profetieën kan doen. Dat is zinloos in een wereld waarin alles identiek verloopt volgens een vooropgezet en perfect plan. Dat is de goddelijke Logos van de stoïcijnen. In de mogelijke wereld waarin de stoïcijnen het bij het juiste eind hebben en waarin Prometheus werkelijk bestaat, zou Prometheus zichzelf verliezen in een gekmakend soort Droste-effect, als wanneer twee spiegels tegenover elkaar geplaatst worden. Hij kan er eindeloos in door blijven kijken en ziet zelfs de momenten waarop het universum is opgehouden te bestaan en hij dus niet meer bestaat en dus niets meer kan zien. Een paradox. De L...

Personificatie in Martianus Capella's Huwelijk van Mercurius en Filologie

Afbeelding
Mercurius en Filolofie als bruid en bruidegom. Oxford, Bodleian Library, MS Canon, Misc. 110, fol. 123r. Martianus Capella leefde in de vijfde eeuw na Christus, een turbulente periode in de geschiedenis van het Romeinse Rijk. Waarschijnlijk is hij geboren en getogen in Carthago, al heeft hij wellicht niet tot de culturele en economische elite behoord. Hij schreef tussen 400 en 439, en Het huwelijk van Filologie enMercurius ( De nuptiis Philologiae et Mercurii ) is zijn bekendste werk, van vóór 429, welke veel invloed gehad heeft op het denken over de vrije kunsten in de middeleeuwen. Het is ook bekend onder de titels Satyricon en De septem disciplinis . In Het Huwelijk van Mercurius en Filologie komt personificatie veel voor, en de gehele tekst kan gelezen worden als een allegorie. Het is zelfs bedoeld als een allegorie, maar dan wel om te lezen. Het is dus geen toneeltekst. Daarbij komt, in de trant van Demetrius’ idee over personificatie, apostrofisch a...

Eeuwigheid van de cyclus: herrijzenis in religie en filosofie

Afbeelding
    'Het leven zelf is een citaat.'      - Jorge Luis Borges Eeuwige terugkeer kan in de diverse oude tradities twee vormen aannemen, namelijk de cyclus van de geschiedenis van de kosmos, en de cyclus van het individu.  De eerste is die van een geschiedenis met een timer erop, die doorgaat tot de stof op is, waarna de kosmos vernietigd en weer herboren wordt. Dit idee vond geen ingang bij de monotheïstische religies, maar is bijvoorbeeld terug te vinden in de Oud-Indiase Veda’s , en in de Oud-Egyptische religie. Zo kenden de Egyptenaren tijdsspannes van een miljoen jaar en waarvan het begin en einde bepaald werden door de oergod Atoem . Door zijn hand zou alles terugkeren tot een verenigde staat van oerwater, waarna een nieuwe tijdscyclus zou beginnen. [1] De oude Noren en mogelijk alle Germanen kenden een woeste eindstrijd die tevens de dood van de goden betekende, waarna een betere wereld zou ontstaan ( Völuspá , 52): 'Op ziet zij k...